*नोव्हेंबर दिनविशेष*
संकलन:श्री.नंदकुमार विठोबा रेडेकर ,जिल्हा परिषद शाळा आरल पुन.
नोव्हेंबर १:
१९५६ - कर्नाटक केरळ व आंध्र प्रदेश राज्यांची रचना
जन्म:
१९१८ - शरद तळवलकर, मराठी चित्रपट अभिनेते
१९७३ - ऐश्वर्या राय, भारतीय अभिनेत्री
१९७४ - व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण, भारतीय क्रिकेट खेळाडू
राज्य स्थापना दिन - केरळ, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश
जागतिक वनस्पतीभक्षक दिन
नोव्हेंबर २:
२००० - आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात पहिले रहिवासी पोचले.
जन्म:
१८६५ - वॉरेन हार्डिंग, अमेरिकेचा २९वा राष्ट्राध्यक्ष
१९६५ - शाहरुख खान, भारतीय अभिनेता
मृत्यू:
१९५० - जॉर्ज बर्नार्ड शॉ, आयरिश लेखक
नोव्हेंबर ३:
१८३८ - द टाइम्स ऑफ इंडिया ची द बॉम्बे टाइम्स ॲण्ड जर्नल ऑफ कॉमर्स या नावाने स्थापना
१९८८ - श्रीलंकेतून आलेल्या तमिळ भाडोत्री सैनिकांनी मालदीववर हल्ला केला. तेथील सरकारच्या विनंतीवरुन भारतीय सैन्याने तो मोडून काढला व सरकार वाचवले
२००७ - पाकिस्तानच्या राष्ट्राध्यक्ष परवेझ मुशर्रफनी देशाच्या सर्वोच्च न्यायाधीशांची हकालपट्टी करून देशात आणीबाणी लागू केली
जन्म:
१६१८ - औरंगझेब, मोगल सम्राट
१९३३ - अमर्त्य सेन, भारतीय अर्थतज्ञ
नोव्हेंबर ४:
जन्म:
१८४५ - वासुदेव बळवंत फडके, भारतीय क्रांतिकारक
१९३९ - शकुंतला देवी, अतिवेगाने आकडेमोड करणारी भारतीय महिला
१९७२ - तब्बू, हिंदी चित्रपट अभिनेत्री
नोव्हेंबर ५:
२००७ - चायनाचा प्रथम चंद्र उपग्रह चंद्राभोवतीच्या कक्षेत स्थापीत
२०१३ - इसरो चे मार्स ऑर्बिटर मिशन उर्फ मंगळयानचे श्रीहरीकोटा येथून यशस्वी उड्डाण
जन्म:
१९५५ - करण थापर, भारतीय पत्रकार
१९८८ - विराट कोहली, भारतातील पुरूष क्रिकेट खेळाडू
नोव्हेंबर ६:
१८६० - अब्राहम लिंकन अमेरिकेचा १६ वे राष्ट्राध्यक्ष झाला
१९१३ - दक्षिण आफ्रिकेत भारतीय वंशाच्या खाणकामगारांच्या मोर्चाचे नेतृत्त्व केल्याबद्दल महात्मा गांधींना अटक
नोव्हेंबर ७:
१९९६ - नासा तर्फे मार्स ग्लोबल सर्व्हेयरचे प्रक्षेपण
जन्म:
१८२४: डॉ. भाऊ दाजी लाड
१८६७ - मेरी क्युरी, पोलिश भौतिकशास्त्रज्ञ
१८८८ - सर चंद्रशेखर वेंकट रमण, भारतीय शास्त्रज्ञ
१९५४ - कमल हासन, भारतीय चित्रपट अभिनेता
१९८१ - अनुष्का शेट्टी, भारतीय अभेनेत्री
मृत्यू:
२००० - चिदंबरम् सुब्रमणियम्, भारतीय राजकारणी
२००६ - पॉली उमरीगर, भारतीय क्रिकेट खेळाडू
नोव्हेंबर ८:
२०१६- तत्कालीन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ५०० आणि १००० च्या नोटा व्यवहारातून रद्द केल्या.
२०१६-डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेचे ४५वे अध्यक्ष म्हणून निवडून आले
जन्म:
इ.स. १९१९ - पु. ल. देशपांडे
नोव्हेंबर ९:
१९४७: भारत सरकारने जूनागढ संस्थान बरखास्त करुन ताब्यात घेतले.
मृत्यू:
इ.स. २००५ - भारतीय राष्ट्रपती के. आर. नारायणन
नोव्हेंबर १०:
१६५९-शिवाजी महाराजांनी प्रतापगड येथे अफझलखानाचा वध केला.
इ.स. १७९२ - अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांचे अधिकृत निवासस्थान व्हाइट हाउसची पायाभरणी.
नोव्हेंबर ११:
१९४७: पंढरपूरचे विठ्ठल मंदिर सर्वांना खुले करण्यात आले.
इ.स. १९१८ - पहिले महायुद्ध अधिकृतरीत्या समाप्त. जर्मनीचा पराभव.
जन्म:
१८८८- स्वातंत्र्यचळवळीतील विद्वान नेते, भारताचे पहिले शिक्षणमंत्री, भारतरत्‍न मौलाना अबूल कलाम आझाद
नोव्हेंबर १२:
१८९६ - पक्षीतज्ज्ञ डॉ. सलीम अली यांचा जन्म.
१९०४ - भारतीय स्वातंत्र्यसैनिक एस.एम. जोशी यांचा जन्म.
नोव्हेंबर १३:
१९१३-रवीन्द्रनाथ टागोर यांना स्वीडिश अकॅडमीने गीतांजली या साहित्यासाठी नोबेल पारितोषिक जाहीर केले.
जन्म:
१७८०: शिख साम्राज्याचे संस्थापक महाराजा रणजितसिंग
१९१७: महाराष्ट्राचे ५ वे व ९ वे मुख्यमंत्री वसंतदादा पाटील
नोव्हेंबर १४:
बाल दिन
इ.स. १८८९ - भारताचे प्रथम पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांचा जन्म.
नोव्हेंबर १५:
इ.स. १९८९ - सचिन तेंडुलकरने भारताकडून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले.
इ.स. १९८६ - भारताची अग्रणी टेनिस खेळाडू सानिया मिर्झाचा जन्म.
नोव्हेंबर १६:
१९४५: युनेस्को (UNESCO) ची स्थापना झाली.
२०१३: २४ वर्षांच्या प्रदीर्घ कारकिर्दीनंतर महान क्रिकेटपटू सचिन तेंडुलकर याची क्रिकेटमधून निवृती व त्यानंतर काही तासातच त्यास भारतरत्‍न हा भारतातील सर्वोच्च नागरी किताब जाहीर झाला. त्याला हा सन्मान सर्वात लहान वयात (४०) मिळाला.
मृत्यू:
१९१५: गदर पार्टीचे सदस्य आणि लाहोर कटातील क्रांतिकारक विष्णू गणेश पिंगळे यांच्यासह ७ जणांना फाशी देण्यात आले
नोव्हेंबर १७:
१९३२: तिसर्‍या गोलमेज परिषदेची सुरूवात झाली
इ.स. १९५० - तेन्झिन ग्यात्सो यांचा १४वे दलाई लामा म्हणून राज्याभिषेक.
नोव्हेंबर १८:
१९३३: प्रभात चा पहिलाच रंगीत चित्रपट सैरंध्री प्रदर्शित झाला.
१९५५: भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामास सुरूवात झाली.
१९६२: डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या हस्ते शिवाजी विद्यापीठाचे उद्‍घाटन झाले.
जन्म-
१९०१: चित्रपटनिर्माते, दिग्दर्शक आणि अभिनेते, पद्मश्री, दादासाहेब फाळके पुरस्कार विजेते व्ही. शांताराम
नोव्हेंबर १९:
२०१३: राष्ट्रीय एकत्मता दिन
१९६०: महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळाची स्थापना
जन्म:
इ.स. १८२८ - काशी येथे मणिकर्णका तांबे तथा राणी लक्ष्मीबाई
नोव्हेंबर २०:
१९९७: अमेरिकेच्या कोलंबिया या अंतराळयानातून कल्पना चावला ही पहिली भारतीय महिला अंतराळयात्री आपल्या पहिल्या अवकाशमोहिमेवर रवाना झाली.
जन्म:
इ.स. १७५० - टिपू सुलतानचा
नोव्हेंबर २१:
१९६२- भारताचे संरक्षण मंत्री म्हणून यशवंतराव चव्हाण यांची नियुक्ती झाली.
१९६२- भारत चीन युद्ध – भारतीय प्रदेशावर आक्रमण करणार्‍या चीनने १९ नोव्हेंबर रोजी जाहीर केलेली एकतर्फी युद्धबंदी अमलात आली.
इ.स. १९७१ - भारतीय वायु सैन्याची पाकिस्तानी सैन्याशी बांगलादेश मुक्ती युद्धांतील गरीबपुरच्या लढाईत पहिली चकमक. पाकिस्तानचा सपशेल पराभव.
नोव्हेंबर २२:
१९६३- थुंबा या भारतीय अग्निबाण प्रक्षेपण केंद्राचे उद्‍घाटन.
इ.स. १९६३ - अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष जॉन एफ. केनेडीची हत्या.
नोव्हेंबर २३:
मृत्यू:
१९३७-नोबेल पारितोषिक विजेते भारतीय वनस्पतीशास्त्रज्ञ जगदीशचंद्र बोस यांचे निधन.
१९५९-अभिनेते व निर्माते नटवर्य चिंतामणराव कोल्हटकर यांचे निधन.
नोव्हेंबर २४:
१८५९-चार्ल्स डार्विनने आपला उत्क्रांतीचा सिद्धांत मांडणारा जगप्रसिद्ध ग्रंथ ओरिजिन ऑफ द स्पिशिज प्रकाशित केला.
१९६९-अपोलो-१२ चंद्रावर उतरले.
जन्म:
१९३७- मराठी भाषेतील लेखक, कवी, नाटककार आणि समीक्षक केशव मेश्राम
मृत्यू:
१६७५-शिखांचे नववे गुरू गुरू तेग बहादूर
नोव्हेंबर २५:
१६६४-छत्रपती शिवाजी महाराजांनी सिंधुदुर्ग किल्ल्याचा पाया घातला.
१९४८-नेशनल कॅडेट कोर्सची स्थापना.
जन्म:
१८७२-ख्यातनाम नाटककार व पत्रकार, केसरी चे संपादक, नवाकाळ चे संस्थापक कृष्णाजी प्रभाकर खाडिलकर
१९२१- नटवर्य भालचंद्र पेंढारकर
मृत्यू:
१९८४-भारताचे माजी उपपंतप्रधान आणि महाराष्ट राज्याचे पहिले मुख्यमंत्री यशवंतराव चव्हाण
नोव्हेंबर २६:
इ.स. १९४९ - २६ नोव्हेंबर ला संविधान समितीने भारतीय संविधान स्वीकृत केले. त्यामुळे हा दिवस "भारतीय संविधान दिवस" म्हणून साजरा केला जातो.
इ.स. २००८ - मुंबईवर १० पकिस्तानी दहशतवाद्यांचा हल्ला
नोव्हेंबर २७:
जन्म:
१८७०- इतिहास संशोधक दत्तात्रय बळवंत तथा द. ब. पारसनीस
१८८१-प्राच्यविद्या पंडित व कायदेतज्ञ डॉ. काशीप्रसाद जायस्वाल
१९०७-विख्यात हिंदी साहित्यिक हरीवंशराय बच्चन
नोव्हेंबर २८:
मृत्यू:
१८९०-श्रेष्ठ समाजसुधारक जोतिराव गोविंदराव फुले ऊर्फ महात्मा फुले
१९६७-सशस्त्र क्रांतिकारक पांडुरंग महादेव तथा सेनापती बापट
नोव्हेंबर २९:
जन्म:
१८६९: समाजसेवक अमृतलाल विठ्ठलदास ठक्कर ऊर्फ ठक्कर बाप्पा
मृत्यू:
१९३९- मराठी भाषेतील कवी आणि रविकिरण मंडळाचे संस्थापक माधव त्र्यंबक पटवर्धन उर्फ माधव ज्युलियन
१९९३-जे. आर. डी. टाटा तथा जहांगीर रतनजी दादाभॉय टाटा
नोव्हेंबर ३०:
जन्म:
१८५८-भारतीय वनस्पती शास्रज्ञ डॉ. जगदीशचंद्र बोस
१९३५- मराठी लेखक आनंद यादव